Tüm aile bağlarını ayırma hiç mümkün değildir. Dahası, aile üyeleri barınak ve gıda tedariği gibi özel, tanımlanabilir görevleri gerektiren belirli rolleri yerine getirirlerken, esas ve yeri doldurulamaz olan aileler içindeki ilişkilerdir. Yalnız ebeveynlik, boşanma, ayrılma ve yeniden evlenme gibi sık hadiseler ile, ailenin dar ve geleneksel tanımı artık pratisyen klinik psikoloğu için kullanışlı değildir. (Walsh, 1993).Çocuğun ailesini birincil psikososyal alanındaki bir insan çevresi olarak düşünmek daha yerinde olmaktadır. Bu, aile halkının üyeleri değilken, çocuğun hayatında önemli bir rolü olan aile üyeleri ve diğerlerini içine alabilmektedir. Örneğin; çocuğun sık sık görüştüğü başka yerlerde yaşayan ayrılmış bir ebeveyn ve eşler, belirli aralıklarla bakım karşılayan üvey ebeveynler, resmi olmayan günlük bakımı karşılayan büyük anne, vesaire vesaire. Klinik pratikte esas kavgı bu çevrenin çocuğun gelişim ihtiyaçlarını karşıladığı boyutundadır.
Aile yapısının geleneksel bir modelinin sınırlandırmaları not edildiğinde, çelişkili bir biçimde, aile yaşam döngüsünün en kullanışlı uygun modelleri bu modeldeki sapmalar olarak kavramsallaştırılan diğer aile yapılarıyla geleneksel çekirdek ailenin modeline dayanmaktadır.
Bu model, gelişimin her aşamasında aile tarafından tamamlanacak olan ana gelişim görevlerini tarif etmektedir. Aile gelişiminin ilk iki aşamasında, esas kaygılar okulu tamamlayarak aile kökenini ayırt etme, aile dışı ilişkileri geliştirme, bireyin eğitimini tamamlaması ve kariyere başlaması yer almaktadır. Üçüncü aşamada, başlıca görevler partner seçimi ve evlenmeye karar verme ile ilgilidir. Dördüncü aşamada, çocuksuz çift birlikte yaşamak için, aşklarının ilk dönemindeki ilişkilerinin temelini oluşturan idealleştirilmiş görüşler( veya karşılıklı yansıtmalar) yerine diğerinin güçlü ve zayıf yanlarını ve idyosenkrazilerinin realistik bir değerlendirmesine dayanan alışkanlıklar geliştirmelidirler.
Yakın ilişkilerin ilk aşamasında oldukça yaygın olan aşkı tanımlayan ortak yansıtmalı sistemin bozulmasını Kabullenmek pek çok çift için oldukça stresli bir görevdir. Ancak, erken yaşam dönemlerinde ebeveynleri ile sağlam bir ilişki kurduysalar, bu süreci idare etmek bireyler için genellikle daha kolaydır. Beşinci aşamada, esas görev çiftlerin genç çocuklara yer açmak için evli çiftler olarak görevlerine uyum sağlamalarıdır. Bu çocukların ihtiyaçlarını aşağıdaki faktörlerle karşılamak için rutinleri gerektiren anne baba rollerinin gelişimini içerir.
• Güvenlik
• Bakım
• Denetim
• Düşünsel dürtü
• Bakım
• Denetim
• Düşünsel dürtü
Bu alışkanlıkları geliştirmek karışık bir süreçtir ve bunu uygulamadaki sık güçlükler psikolojik danışma için bir yönlendirmeye neden olmaktadır. Güvenlik için çocuğun ihtiyaçlarını karşılamadaki rutinler genç çocukları gözetimsiz bırakmayarak ve ayrıca genç çocuklara anne babalık yapma taleplerinin neden olduğu öfke ve mahrumluğu kontrol etme yeteneklerini geliştirerek çocukların kazalardan korunmasının içinde olduğu örnek olarak gösterilebilir. Bu alışkanlıkları geliştirmedeki başarısızlık kaza yaralanmaları veya çocuk istismarına neden olabilir. Çocuklara gıda ve barınak, ilgi, empati, anlayış ve duygusal destek verme rutinleri çeşitli alanlarında çocukların bakım ihtiyaçlarının karşılanması için geliştirilmelidir. Açık kurallar ve rutinler koyma, çocukların bu beklentilere uyduğundan emin olmak için gözetim sağlama ve kural ihlalleri ve itaatleri için uygun ödüller ve yaptırımları sağlamadaki rutinler kontrol için çocukların ihtiyaçlarını karşılamaktadır. Bu alışkanlık eğer geliştirilmezse, yönetim problemleri ortaya çıkabilir. Çocuk duygusal, dil ve düşünsel gelişimdeki gelişimsel gecikmelerden kaçınırsa, yaşa uygun gelişimsel dürtü için çocukların ihtiyaçlarını karşılamada ebeveyn-çocuk oyunu ve iletişimi de geliştirilmelidir. Çocukların ihtiyaçlarını karşılamada ebeveyn rolleri ve rutinlerinin yanı sıra, bu aşamanın başka bir görevi bunu gerektiren aile ilişkilerinin yeniden sıraya konması ve büyük ebeveynin rollerinin geliştirilmesidir.
Çocukların ergenliğe girişi belirtilen altıncı aşamada, ebeveyn-çocuk ilişkileri daha fazla özerklik geliştirmelerine izin veren yeniden sıralanmayı gerektirmektedir. İyi ebeveyn çocuk iletişimi ve ortak problem çözme becerileri bu süreci kolaylaştırır ve bu alanlardaki yetenekler ve eksiklikler psikolojik danışma için birçok ergen yönlendirmelerini desteklemektedir.
Ancak, bu gelişim aşamasında ailelerini bulan ebeveynler sadece olgunlaşan çocuklarıyla olan ilişkilerindeki değişikliklerle uğraşmakla kalmayıp büyük ebeveynlerinin onların üzerindeki artmış bağımlılıkları ve aynı zamanda evlilik ilişkileri ve kariyer amaçlarının orta yaşam yeniden değerlendirmesiyle de uğraşmak zorundadırlar. Büyük ebeveyn bağımlılığı talepleri ve orta yaşam yeniden değerlendirmesi artan özerklik görüşmesi için ergenlerinin ihtiyaçlarını karşılamada ebeveynlerin yeteneklerini zayıflatabilir.
Yedinci aşama genç yetişkin çocukların ebeveynlerinin evinden ayrılmasıyla ilgilidir. İdeal olarak bu ayrılık ebeveynler ve çocuklar arasında daha az hiyerarşik bir ilişkinin gelişmesini gerektirir. Bu aşamada, ebeveynler yeniden bir çift gibi yaşamaya uyum sağlama, aile soyundaki ölüm ve engelliliklerle uğraşma ve çocukları evlenir ve çocukları olursa ailenin genişlemesine uyum sağlama gibi görevlerle yüz yüze gelirler. Bu yaşam döngüsü modelinin son aşamasında, aile, ebeveynlerinin fizyolojik gerilemesi ile uğraşırken aynı zamanda yaşlıların deneyim ve aklından faydalanmak için alışkanlıklar geliştirirler.
Bu yaşam döngüsü modeli hem ailenin gelişmekte olan çocuğun ihtiyaçlarını karşıladığı yollara hem de ailenin yaşam döngüsünün farklı aşamalarındaki çocuklar ve diğer üyelerine talep ihtiyaç belirttiği yollara dikkat çekmektedir. Örneğin; ergenin ebeveynleri daha fazla özgürlük ve gözetimsiz seyahate izin vererek özerkliğini arttırması için çocuğun ihtiyaçlarını karşılayabilir ve çocukta sık sık ziyaret ederek sürekli bağlılık için büyük ebeveynlerinin ihtiyaçlarını karşılayabilir. Aile yaşam döngüsü modelleri bir aşama geride bırakılıp diğer aşamaya girilirken çocuk ve diğer aile üyelerinin yaptığı geçişlere dikkatte çeker. Örneğin; genç çocuklarla dolu aileden ergen çocuklarla dolu aileye geçiş aile kuralları ve rollerinin görüşülmesini gerektirir. Ebeveynler ve çocukları arasındaki hiyerarşik ilişki yeniden görüşülmeli ve bazı ailelerde aynı zamanda kariyerlerine odaklanmalarını arttırırken yuva kurmadaki konsantrasyonlarını azaltabilirler. Bu, aile içindeki daha aktif rol edinen erkekler ile çatışabilmektedir. Bu geçişlerin her biri görüşülürken aileler ilişkilerin kurulma şekline adapte olmak için bir derece esnekliğe ihtiyaç duymaktadırlar. Ayrıca her aşama sırasında değişmez rolleri sürdürme kapasitesine gerek duymaktadırlar. Üçüncü bir önemli gereklilik ise gelişim devam ederken çocukların bağlılıktan özerkliğe hareketine izin verme kapasitesidir. Bu, ergenliğe geçiş ve çocukların evden ayrıldığı başlama aşaması için doğrudur. Aile yaşam döngüsü modellerinin bir başka özelliği eş zamanlı olarak oluşan pek çok birey geçişleri ile aile stresinin artabildiği belirli durumlara dikkat çekmesidir. Örneğin; başlama aşamasında, büyük ebeveynleri yaşlılık hastalıkları veya ölümlerine yenik düşebilirlerken yetişkin çocukların evlerinden ayrılmaları veya ilk çocuklarına sahip olmaları yaygındır. Sık psikolojik güçlükler böyle bir geçiş döneminde ortaya çıkar. Olson`ın önemli bir araştırmasında aile üyeleri içindeki güçlükler ve kolaylıklar algısındaki değişikliklere ulaşılabilir. Bu araştırmada çocuk yetiştirme yılları( bu metindeki esas endişeler) en yüksek stres seviyesi ile ilgiliyken, kolaylıklar aile yaşam döngüsünün ilk ve daha sonraki aşamaları esnasında daha çok olduğu görülebilmektedir. Bu, fiziksel, bilişsel ve sosyal gelişimin oluştuğu aile ortamının içindedir ve şuanda uyguladıklarımızdır. Örneğin; ahlaki muhakeme, sosyal gelişimin bir açısı zekânın gelişimi ve bilişsel gelişimin bir açısındaki bir boyuta bağlı olduğu için fiziksel, bilişsel ve sosyal gelişim arasındaki gelişigüzel bir derecededir.
